Cavia's & Gezondheid: Het overlijden van een cavia

 

En dan is dat verdrietige moment daar, jouw cavia-vriendje overlijdt. Hoe ga je daar mee om, waar hou je rekening mee en wat zijn de opties na het overlijden. 

In dit blog hopen we je hier iets meer informatie over te geven. Om het zo een zo prettig mogelijke ervaring te maken voor jouzelf, de cavia, de overgebleven cavia en eventuele betrokken kinderen. 

Wat gaat er aan vooraf?

Er kunnen verschillende dingen vooraf gaan aan het overlijden van een cavia. Soms zijn dieren (langere tijd) ziek of hebben ze pijn en moet je naar de dierenarts, maar een cavia kan ook thuis overlijden aan ouderdom/ziekte of je kan de cavia in eens overleden in zijn hokje vinden. Belangrijk is wel, mocht jouw cavia in jouw bijzijn overlijden, blijf dan altijd bij de cavia. Soms zijn mensen geneigd je af te zonderen, maar voor het diertje is het fijn om een bekende bij zich te hebben. Dit geldt voor honden en katten, maar ook net zo goed voor cavia's.

Dierenarts

Allereerst is het belangrijk om te weten wat er mis is met een cavia die ziek is. Hiervoor ga je naar een caviakundige dierenarts. Daarna is vaak de vraag: hoe helpen we de zieke cavia? Er zijn dan twee opties, je kiest ervoor om te behandelen of je kiest voor het laten inslapen. 

• Behandelen: Veel zieke cavia's kunnen goed behandeld worden, helaas is het soms zo dat een cavia al te ziek was en behandeling soms niet meer helpt. Als dit zo blijkt te zijn maak je later alsnog een afspraak bij de dierenarts om de cavia in te laten slapen of overlijdt de cavia bij jou thuis. 
• Inslapen:  Als je bij de dierenarts komt en er is niks meer wat je voor de cavia kan doen, of alles wat je kan doen is onnodig lijden. Denk bijvoorbeeld aan het opereren van een hele oude cavia of een hele zwakke cavia. Soms is een behandeling meer lijden dan dat het helpt. Overleg altijd goed met de dierenarts en denk goed aan het diertje zelf. Het kan heel vervelend zijn om deze keuze te moeten maken, maar soms is het echt beter voor het diertje. 

Thuis overlijden
Een cavia kan ook thuis overlijden. Dit kan soms zijn omdat een cavia in eens zo ziek is dat naar een dierenarts gaan geen optie meer is. Cavia's zijn prooidieren, ze laten pas op het laatste moment duidelijk merken dat ze ziek zijn, vaak zijn ze dan al heel ziek. Daarom raden wij aan om regelmatig een Cavia-APK te doen en jouw cavia goed te leren kennen. Waar je ook naar kan kijken zijn de andere cavia's. Cavia's zijn geneigd heel dichtbij en om een zieke/stervende cavia heen te gaan zitten. Ze steunen dan elkaar en nemen al afscheid. Zo ben je er hopelijk op tijd bij en kan je een dierenarts bezoeken. Er is dan één vraag die je jezelf altijd moet stellen, hier hangen je verdere handelingen van af.   

• Lijdt de cavia/is de cavia ziek? Een cavia die sterft lijdt natuurlijk vrijwel altijd. Sommige ervaren caviahouders kunnen al zien dat een cavia gaat overlijden. Vraag je dan af, is het meer lijden om nu nog met haast een dierenarts te bezoeken én kan de dierenarts dan nog wat doen? Twijfel je aan één van deze twee vragen, neem dan altijd contact met een dierenarts op! 
  Is de cavia niet ziek? Maar bijvoorbeeld heel erg oud. Dan kan het ook zijn dat door ouderdom zijn tijd gekomen is. Ook hier geldt bovenstaande vraag. 

Wanneer je besluit de cavia thuis te houden is het belangrijk om het de cavia zo
gemakkelijk mogelijk te maken. Dit doe je door hem in het vertrouwde hok te laten liggen of lekker op schoot te houden als hij hieraan gewend is. Geef de cavia gerust nog wat eten als hij dat wil of geef wat pijnstilling als je dat in huis hebt. 

Een cavia die overlijdt kan een heel vervelend proces zijn om te zien. Soms gaan cavia's heel raar naar adem snakken als zij overlijden. Dit noemen we 'gasping'. Dit ziet er voor ons mensen ontzettend naar uit. Goed om te weten is: De cavia is al overleden als dit gebeurd, hier voelen zij dus zelf niks meer van. Het is een na-reactie van het lichaam, net als bijvoorbeeld spierspasmen. (Zijn er kinderen bij, dan is het goed om hier op voor te bereiden of om hen af te zonderen, anders kan dit best even schrikken wezen.)

Overleden aantreffen

Soms gebeurd het dat je een cavia zo ineens overleden aantreft. Dit kan uiteraard na of tijdens ziekte, waardoor het misschien niet een verrassing is. Maar het kan ook zijn dat je niks aan de cavia hebt gemerkt, dan is het wel even schrikken. Helaas kan ook dit gebeuren. Afhankelijk van de leeftijd van de cavia is dat soms extra schrikken, maar het kan ook door ouderdom zijn, waardoor het niet helemaal onverwacht is. Iedereen wil het liefst natuurlijk dat de cavia in zijn slaap overlijdt aan ouderdom, dit is een hele vredige manier van gaan, maar het blijft natuurlijk alsnog erg verdrietig. 

Afscheid nemen

Neem de tijd om afscheid te nemen. Knuffel de cavia, laat de kinderen nog even aaien als zij dat willen en zorg dat iedereen gedag kan zeggen voor je de volgende stap onderneemt. Het is ontzettend verdrietig en als je aan een diertje gehecht bent echt een rouwproces. 

Vergeet hierin niet de achtergebleven cavia's! De cavia's moeten ook afscheid nemen, dit is heel belangrijk. Cavia's leven in hechte groepen/koppels, met onderling hele sterke banden. Als een cavia zomaar ineens "verdwijnt" kan het zijn dat de overgebleven cavia('s) daar erg van overstuur raken. Ze moeten rouwen en snappen wat er gaande is. 

Dit doe je door de cavia na het overlijden terug te leggen in het hok, bij zijn vriendje(s). 

De ene cavia vindt dit moeilijker dan de andere cavia. Sommige cavia's ruiken het gelijk en willen er niks van weten. Ze lopen er een keer langs en lopen er dan bij weg, dan is het ook goed. Andere cavia's snappen het niet en gaan aan de oogjes likken of aan de oortjes, pootjes en haren bijten en trekken. Dit alles om hun vriendje weer tot leven te wekken. Laat de cavia's hun gang gaan. Laat de cavia liggen tot alle cavia's afstand hebben genomen, weg zijn van de overleden cavia en hun eigen ding weer doen. Dan kan je de cavia weg halen. Dit kan soms enkele uren duren. 

Op onderstaande video zie je onze groep cavia's afscheid nemen van vriendinnetje Suus. (Deze video is van een aantal jaar terug) Let op: Overleden cavia gepast in beeld

Hoe nu verder?

De volgende stap is het begraven, cremeren van de cavia. Er zijn verschillende dingen die je met de overleden cavia kan doen, wat je fijn vindt hangt af van jouw persoonlijke voorkeuren. 

De cavia bij de dierenarts laten/naar de dierenarts brengen

Heb je de cavia bij de dierenarts in laten slapen? Dan kan je hem ook bij de dierenarts laten (let hierbij wel op dat de overgebleven cavia's bij voorkeur ook afscheid moeten nemen). Is de cavia thuis overleden? Ook dan mag je hem naar de dierenarts brengen. Vanuit de dierenarts wordt dan crematie geregeld. Je kan dan nog kiezen om het as terug te krijgen en sommige dierenartsen kunnen ook een pootafdrukje maken of een plukje haar bewaren. 

De cavia thuis begraven

Een cavia mag je thuis in de tuin begraven. Dit is toegestaan in Nederland. Zo kan je, evt. samen met het gezin, een grafje graven en bijvoorbeeld een mooi gedenkteken maken voor op het grafje.  

Let altijd wel even op waar je je cavia in begraaft. Het liefst doen we dit namelijk in biologisch afbreekbare materialen, dat is beter voor de natuur en de bodem. Je kan de cavia bijvoorbeeld in een doosje doen, van hout of karton. Maar een handdoekje mag in Nederland ook. 

Speciaal voor dit moment maakt Kaafjes nu Over-de-regenboog-zakjes. Deze zakjes zijn bijna helemaal gemaakt van materiaal dat gebruikt wordt voor bijv. lijkwaden, biologisch afbreekbaar en dus niet schadelijk voor de bodem. Een mooi afgesloten zakje waar je eventueel nog met stift op kan schrijven en kleuren (zo kan je ook kinderen laten helpen in het proces). Hierin kan je de cavia gerust begraven en we hopen dat het bijdraagt aan een mooi afscheid. 

Dierenbegraafplaats

In Nederland bestaan ook dierenbegraafplaatsen. Dit werkt eigenlijk net zoals bij mensen, waarbij jouw diertje echt een graf krijgt op een grotere begraafplaats. Dit grafje kan je dan bezoeken en aankleden zoals jij wil. 

Dierencrematorium

Net zoals de dierenbegraafplaats bestaan er ook speciale crematoriums. Hier kan je jouw diertje laten cremeren en vervolgens kan je het as terug krijgen om uit te strooien of te bewaren in een urn. Er zijn ook bedrijven die het as (en bijv. haartjes) van jouw diertje kunnen verwerken in een beeldje of ander aandenken. 

Veel gestelde vragen

Hoe verloopt het inslapen?
De cavia krijgt altijd eerst een narcoseprikje. Dit zorgt ervoor dat de cavia binnen enkele minuten in een hele diepe slaap valt. Zo voelt de cavia niks meer en kan hij vredig gaan. Daarna krijgt de cavia het euthenasie-prikje, deze prik zorgt er voor dat de cavia overlijdt. Hiervan voelt de cavia niks meer. Vind je het echt lastig om er bij te blijven, wacht dan tot de cavia diep in slaap is en verlaat daarna de ruimte. We raden wel aan om er bij te blijven zolang de cavia wakker is en als het lukt het liefst tot het eind. 

Wat doe ik als er nu één cavia achterblijft?

De cavia die overblijft neemt dus afscheid van zijn vriendje zoals in dit blog beschreven. Daarna is de cavia niet altijd gelijk weer helemaal blij. Hij mist zijn maatje. Cavia's rouwen, geef hen die tijd. Het is natuurlijk van belang dat de cavia op korte termijn een nieuw vriendje krijgt, maar de ervaring uit onze opvang leert dat je daar ook te snel mee kan zijn. Als een cavia echt nog erg overstuur is van het overlijden, kan het zijn dat het koppelen met een nieuw vriendje nog niet lukt. Wij raden aan om er altijd even een weekje tussen te laten, tenzij een cavia niet eet/drinkt, dan kan eerder proberen geen kwaad. 

Ik wil weten waaraan mijn cavia is overleden, hoe doe ik dat?

Als je naar de dierenarts bent geweest en het is niet duidelijk wat de cavia precies mankeerde, of de cavia vindt je ineens overleden en hij was nog niet heel oud. Dan kan het zijn dat je graag wil weten waaraan de cavia is overleden. Soms kunnen ze daar achter komen door sectie te plegen. Dit betekend dat ze na overlijden op zoek gaan naar de oorzaak in het lichaam van het diertje. Hou er altijd rekening mee dat dit geld kost en je de cavia meestal daarna niet terug kan krijgen. Sectie moet altijd binnen 24 uur na overlijden, leg de cavia altijd koel, in bijv. de koelkast. Anders worden de resultaten beïnvloed. Dit kan vaak via de dierenarts. 

De grond is bevroren, maar ik wil wel graag begraven en nu? 

Als je echt graag wil begraven is dat in de winter met de bevroren bodem best lastig. Je zou kunnen overwegen de cavia dan in een doosje of regenboog-zakje te doen, daarna in een plasticzakje en dan in de diepvries. Dit klinkt misschien wat naar en vies, maar dat is de enige manier om het lichaampje zonder ontbinding te bewaren tot de grond ontdooit is. 

Ik ben op vakantie en mijn cavia is bij het oppasadres overleden, wat nu?

Ook hier geldt hetzelfde als in de winter. Als je de cavia echt graag zelf wil wegbrengen of begraven kan je de cavia in de diepvries doen. Als je dat liever niet wil kan je vragen of de oppas het diertje naar de dierenarts kan brengen, evt. wensen voor het as kan je dan zelf telefonisch aan de dierenarts doorgeven. 

We hopen op deze manier wat inzicht en hulp te kunnen bieden bij dit verdrietige proces. Heb je vragen, stel ze gerust aan Caviahuis Nijkerk. We denken graag even mee. 

Wij zijn geen dierenartsen en kunnen alleen spreken uit onze eigen ervaring in de opvang. Wij hebben van dierenartsen en andere ervaringsdeskundigen mogen leren, om zo onze eigen adviezen samen te kunnen stellen. Enige schade aan het dier bij uitvoeren van bovenstaande stappen is dan ook niet toe te eigenen aan dit blog of de makers ervan.