Cavia's & Gezondheid: Urinewegen

 

Problemen met de urinewegen komen bij cavia's veel voor. Dit kan gaan om nierstenen, blaasstenen, blaasgruis, blaasontstekingen etc. De kennis en wetenschap omtrent deze problemen gaat met sprongen vooruit, maar is desalniettemin ook beperkt. Dierenartsen zijn het nog niet eens over de mogelijke oorzaken, waardoor de adviezen vaak verschillen en er een doolhof aan kennis ontstaat. 

Gelukkig zijn er ook adviezen waar de dierenartsen het al over eens zijn. Deze willen wij voor jullie zo goed mogelijk op een rijtje zetten. Op deze manier hopen we de problemen beter te kunnen signaleren en behandelen. 

Blaasontsteking

We beginnen met de blaasontsteking, dit probleem verschilt namelijk van alle andere problemen en adviezen in dit blog. Blaasontstekingen ontstaan, net als bij mensen, bij de ene cavia regelmatig en de andere cavia nooit. De ontsteking komt door bacteriën die zich via de urinewegen omhoog werken richting de blaas. Net als bij mensen doet het plassen dan ook zeer en is er vaak (soms zichtbaar) bloed aanwezig in de urine. 

Symptomen

- Moeite met plassen

- Piepen bij het plassen

- Bol zitten bij plassen 

- Bloed en ontstekingswaarden in de urine

Behandeling

Bij de dierenarts kunnen ze een urinetest doen. Het plasje wordt dan opgevangen en er wordt een testje door gehaald. Op het testje is dan te zien wat voor stofjes er in de urine aanwezig zijn, zoals bloed, eiwitten of bijv. glucose bij suikerziekte. 

Als alles duidt op een blaasontsteking kan dit worden behandeld met pijnstilling (metacam/novacam) en antibiotica(cotrimoxazol/sulfatrim). Gemiddeld behandelen we 10 dagen. Als de cavia beter is zullen alle klachten verdwenen zijn. De urinetest kan eventueel dan herhaald worden, om zeker te weten dat alles weer gezond is. Mocht het dan toch niet over zijn, raden wij vaak aan een röntgenfoto/echo te maken. Een blaasontsteking kan namelijk in sommige gevallen horen bij mogelijke nier-/blaasstenen. Zo kan je dat evt. uitsluiten. 

En nu verder

En nu verder... Alle andere problemen zijn aan elkaar gerelateerd. 

Nier-/blaasstenen zijn een ophoping van calcium die een harde massa vormen. Dit steentje kan niet in het lichaam blijven en zal zich een weg naar buiten proberen te werken. Je kan je vast voorstellen dat dat niet fijn aanvoelt. 

Gruis of slush is los zand/grint lijkend sediment in de blaas. Dit ligt onder in de blaas en kan vrij bewegen. Het kan uitgeplast worden, maar is niet altijd prettig. Vaak zie je dan witte korreltjes/vlekjes in de urine. Slush/gruis kan altijd later een steentje vormen. Bij deze problemen is er niet gelijk een reden tot paniek, wel is het goed om de cavia in de gaten te houden. 

Stenen en gruis kan je vinden via een röntgenfoto en aanvullende echografie. Uiteindelijk kan je dit behandelen met veranderingen in het dieet van de cavia, maar de steen zal uitgeplast of verwijderd moeten worden. Verwijderen kan middels een operatie, dit zijn grote operaties die veel impact hebben op de cavia en helaas niet altijd de beste keuze. Overleg altijd met een caviakundige dierenarts voor de meest geschikte behandeling, passend bij jouw cavia. 

Oorzaken

Over de oorzaken zijn de specialisten het niet eens. Er worden veel onderzoeken gedaan, bijvoorbeeld naar de invloed van vitamine D en het verminderen van eiwit/zetmeel in de voeding. Verder lijkt vrijwel de hele veterinaire wereld te zeggen dat cavia's en konijnen te veel calcium binnen krijgen en te rijk gevoerd worden. 

Waar ze het dus allemaal wel over eens zijn is het volgende: Wij geven onze cavia's allemaal te veel brok en te veel groenten. Cavia's zijn diertjes van schrale voeding. Heel veel hooi, grassen, gedroogde kruiden, takken, een klein beetje groenten en nog minder brokjes/muesli. En het stimuleren van de hoeveelheid die ze drinken, ze drinken vaak te weinig. 

Hiermee voorkom je veel van deze problemen en ook het terugkeren van deze problemen als zij dit eenmaal een keer gehad hebben. 

Eigenlijk lijkt het er dus op dat je de cavia's minder moet pamperen, minder verwennen, of op een andere manier moet gaan verwennen. Om zo grote problemen te voorkomen. Dit heeft namelijk niet alleen effect op de urinewegen, maar ook op het gebit.

(Let op: bij zwangere, zogende of jonge dieren is het een no-go om calciumarm te voeren.)

Hoe moet het dan?

Met de volgende adviezen en uitleg kan je dus extra gezondheidsproblemen voorkomen. en dit is dus uiterst geschikt als dieet voor iedere cavia. 

Brok

We gaan dus steeds vaker kiezen voor heel gelimiteerd brok of geen brok. 15-20 gram brok per kg cavia per dag. Dit verdeeld over 2 voedingen, 's ochtends en 's avonds. Dat is dus echt heel weinig. De adviezen van ongelimiteerd voeren gelden dus niet meer. Weegt jouw cavia dus 800 gram, dan geef je dus iets minder. Weegt jouw cavia 1200 gram, dan geef je dus iets meer. 

Veel specialisten hebben meningen over de soort/merk van brok. Hier zijn de meningen nog steeds ontzettend over verdeeld. Het belangrijkste is, brok dat laag is in zetmeel/calcium en hoog in vitamine C. Welke brok dit is, maakt dan opzich niet veel uit gezien daar geen richtlijn in is. Wel raden wij zelf science selective af, ook de calcium-/graanvrije. Er zit relatief veel calcium in deze brokken en dat is niet perse bevorderlijk voor de gezondheid. 

Het is wel goed te beseffen dat je bij minder brok ook minder vitamine en mineralen voert, dit moet je dus elders terughalen. Als de brokken dan op zijn is het goed voor cavia's om te scharrelen, net als in het wild. Lees verder voor meer informatie. 

Hooi

Hooi is het hoofdbestanddeel van het cavia dieet. Het is ontzettend belangrijk om te blijven knagen op vezelrijke schrale voeding, oftewel hooi. Welk hooi je kiest is niet perse een factor. Wel geldt ook hier, niet te veel verwennen. Kijk wat jouw cavia's lekker vinden, dit kan zijn Timothy Hay, kruidenhooi, hooi van de dierenwinkel of hooi van de boer. Let er altijd op dat het niet te veel op stro lijkt, niet te stoffig is en mooi groen/lichtbruin is. Het belangrijkste is dat jouw cavia('s) het lekker vinden, zodat ze er heel veel van eten. Dit mogen ze dan ook compleet ongelimiteerd, hoe meer hoe beter. 

Gras

Heb je gras in de tuin? Laat je cavia's dan gerust af en toe grazen. Er zitten veel vitaminen en mineralen in vers gras. Geef dit wel altijd via zelf grazen, of vers geplukt(uit een veilig gebied). Gemaaid gras kan namelijk stoffen bevatten die invloed hebben op de darmpjes. Laat ze altijd voorzichtig wennen aan gras, ze hebben gevoelige darmen en kunnen dan grasbuikjes krijgen. Heb je geen mogelijkheid tot gras? Geef dan veel hooi, gras is geen verplichting. 

Groenvoer

Groenten zijn zeker belangrijk voor cavia's m.n. vanwege de vitamine C en vezels. Waar voorheen gezegd werd dat dit dagelijks twee maal gegeven moet worden, is dit nu geen pré meer. Het lijkt er op, alsof cavia's die minder groenten krijgen, ook minder problemen hebben. In het wild eten ze ook niet zo veel groenten. Een uitgebreid bord groenten, met vele soorten en kleuren is natuurlijk super leuk, maar is het ook goed voor de cavia? Lekker vinden ze het sowieso. 

Het voeren van groenten enkele keren per week is prima, denk aan 3-4 keer. Geef ze dan gerust lekker wat groenten, maar overdrijf het niet. Cavia's eten gerust alles op, als het maar lekker is, maar hou de hoeveelheden wel in de gaten. Het verminderen in groenten lijdt uiteraard tot het vermeerderen van hooi, gras en m.n. kruiden en vitamine C. 

Kruiden 

De dagen dat er geen groenten worden gegeven is het goed om dit te vervangen door gedroogde kruiden. Hier bestaan ontzettend veel soorten van en ook allerlei leuke lekkere mixen. (Bijv. bij Kaafjes of Beestenplein)

Kruiden lijken op het natuurlijke dieet van cavia's, veel te knagen, veel vezels, vitamientjes en mineralen. Buiten dat is het ontzettend goed voor hun hele lichaampje, inclusief de tandjes. 

Vitamine C

Cavia's kunnen zelf geen vitamine C aanmaken of opslaan. Daarom moeten ze dit in de voeding dagelijks binnen krijgen. Dit is 60-80 mg / dag. Persoonlijk voeren wij dit in de opvang in tabletvorm bij op de dagen dat wij geen groenvoer geven. Dat is dan 3 a 4 keer in de week. Cavia's die zwakker zijn kunnen evt. dagelijks een supplement krijgen. 

Voer bijv. vitamine C van Beaphar, maar ook de tabletjes van Roter of de Kruitvat zijn prima. Geef nooit druppels of vitamine die in water gaan. Vitamine C vervliegt als het in contact komt met water en zuurstof, dat is dus verdwenen voordat de cavia het binnen krijgt. Welk merkje je verder geeft maakt niet uit, pas wel op met de hoeveelheid suiker in de tabletten en kijk welke grootte je cavia prettig vind. Cavia's moeten wennen aan de tabletjes, de een eet het als een snoepje, de ander moet er niets van weten. De tabletjes kan je voorzichtig in de mond schuiven, richting de kiezen schuin langs de voortanden. Pas altijd even op voor je eigen vingers... 

Het lijkt soms wel of een te veel aan vitamine C ook weer lijdt tot extra problemen. Daardoor is het dus echt super lastig doseren. Doe wat goed voelt, maar supplementen en groenten iedere dag is over het algemeen dus overbodig. 

Mijn cavia is blaaspatiënt

Bij een cavia die al bekend is met dit soort problemen kan je bovenstaande dieetadviezen gerust volgen. Wel gelden er dan nog extra regels voor de groenten. 

In deze lijst kan je vinden welke groenten wel en niet aangeraden worden, om zo herhaling van de problemen te voorkomen. 

Groen = goed

Oranje = met mate

Rood = niet

(dit is gebaseerd op de hoeveelheid calcium, hoe minder hoe beter. Het liefst moeten de groenten ook nog arm zijn in oxalaat en nitraat, die lijst komt aardig overeen met de lijst voor calcium.)

Tomaat, paprika, pompoen(bladeren), koriander, komkommer, ijsbergsla, bloemkool, wortel(loof), witlof. 

Pastinaak, selderij*, paardenbloem*, raap, andijvie, sla, broccoli, basilicum

Waterkers, spinazie, peterselie, munt, boerenkool, bieten(blad)

*selderij en paardenbloem is oranje, maar heeft een diuretisch (stimuleert urineproductie) effect en zijn dus beide oké om te geven.

Voor alle overige groenten is het dus goed om na te kijken dat ze zowel laag in calcium en laag in oxalaat zijn. 

Er worden ook onderzoeken gedaan naar de invloed van hard kraanwater op de urinewegen. Dit verschilt per gebied in Nederland natuurlijk. Daarbij komt namelijk ook meer calcium binnen. Dit is echter heel erg weinig t.o.v. de calcium in de voeding. Daarom kan je hooguit bij eigenaren waarbij alle andere aanpassingen nog steeds tot terugkeer van klachten lijdt, zeggen dat er mineraalwater gegeven moet worden. 

We hopen op deze manier een richtlijn te kunnen geven, een kleine weg in de grote hoeveelheid aan informatie. Wederom, er is nog niet gelijk één juiste manier, maar er zijn wel dingen waar alle specialisten het over eens zijn. Garantie dat deze problemen nooit voor zullen komen bij het gebruik van dit dieet heb je natuurlijk nooit, we proberen allemaal zo goed mogelijk te zorgen voor de diertjes en hopelijk de meeste gevallen te voorkomen. 

Bij extra vragen kan er gerust contact op genomen worden, stel je vragen aan ons via de app of mail.

Dit blog is geschreven in overleg en met goedkeuring van Wendy Nooijen (Dierenkliniek Veenendaal). Desondanks kunnen er onjuistheden voorkomen door nieuwe inzichten of typefouten. Dit blog en de eigenaar van dit blog is niet verantwoordelijk voor eventuele schade die voorkomt uit het gebruik van informatie op deze website.